Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) ve Deloitte Digital iş birliğiyle hazırlanan “Ekonominin Dönüştürücü Gücü: E-Ticaret Etki Analizi, Türkiye E-Ticaret Ekosistemine Bakış” başlıklı raporun bulguları geçtiğimiz günlerde açıklandı. Rapora göre Türkiye, 2020 yılında olgun e-ticaret pazarları arasına girdi ve e-ticaret harcamaları Covid-19 pandemisinin etkisiyle %45 arttı.
E-ticaret ekosistemi ile e-ticaretin ekonomik ve sosyal etkilerini ölçme amacıyla hazırlanan “Ekonominin Dönüştürücü Gücü: E-Ticaret Etki Analizi, Türkiye E-Ticaret Ekosistemine Bakış” raporu, kamuya açık kaynaklar, sektör bileşenleriyle yapılan görüşmeler ile 220’den fazla işletme ve 1.500 tüketici ile yürütülen saha çalışması sonuçlarına dayanıyor.
Küresel e-ticaret trendlerinin incelendiği rapor, Covid-19 pandemisinin etkisiyle 2020 yılında dünyada internet kullanan her beş kişiden dördünün e-ticareti deneyimlediği vurgusuyla başlıyor. Pandemi sürecinde farklı yaş gruplarından ve ekonomik düzeyden tüketicilerin yanı sıra KOBİ ve girişimler de ilk kez e-ticaret deneyimini yaşarken, tüketici beklentilerindeki değişim ile farklı kategori ve ürün segmentlerine doğru hızlı bir yönelim göze çarpıyor.
Türkiye E-Ticarette Olgun Pazarlar Arasına Girdi
2020 yılında ülkemizde e-ticaret harcamaları 226 Milyar TL’ye ulaştı ve e-ticaret harcamalarının GSYH’ya oranının %4,5 seviyesine ulaşmasıyla Türkiye 2020 yılında olgun pazarlar arasına girdi. Türkiye ekonomisi 2020’de reel olarak %1,8 büyütken e-ticaret harcamaları, %45 büyüdü. Hanehalkı harcamalarının %8’ini e-ticaret oluşturuyor ve bu harcamaların %63’ü mobil uygulamalar üzerinden yapılıyor.
Tüketici Uygun Fiyat Diyor
Rapor, Covid-19 pandemisi ile e-ticaret yapan tüketicilerin e-ticaret alışveriş sıklığının da arttığını ortaya koyuyor. E-ticaret tüketicilerinin tercihlerinin de incelendiği araştırmaya göre tüketicilerin yüzde 51’i, e-ticaret kanallarının tercihinde en etkili faktörün uygun fiyat olduğunu belirtiyor. Tüketicilerin e-ticarette en yaygın alışveriş yaptığı kategori yüzde 85 oranla giyim ürünleri olurken tüketicilerin %44’ü pandemi döneminde dijital içerik kullanımlarını artırdığını belirtiyor. Tüketicilerin en çok tercih ettiği e-ticaret kanalı ise yüzde 91 oranla e-ticaret pazaryerleri.
İşletmelerin %22’si Ek İstihdam Sağladı
E-ticaret ekosisteminin büyüme trendlerine de yer verilen raporda, e-ticarete katılan işletme sayısının 2015’ten bu yana toplam yüzde 42 oranında arttığı vurgulanıyor. Geçtiğimiz yıl toplam satışları içerisindeki internet satış payının arttığını belirten işletmelerin oranı yüzde 65 olurken, işletmelerin yüzde 22’si internet satış kanalı için ek istihdam oluşturduklarının altını çiziyor. Covid-19 pandemisi sona erdikten sonra da internet satışlarının artacağını düşünen firma oranı ise yüzde 39.
E-Ticaret Pazaryerleri, işletmelerin e-ticarete geçişini kolaylaştırmasının yanı sıra tüketiciler için de kolay bir alışveriş deneyimi sunmaları itibariyle önemli bir alışveriş kanalı haline gelmiş durumda. 2019 yılından itibaren e-pazaryerlerine katılan işletme sayısı 4 kat artarken sadece e-pazaryerlerinde faaliyet gösteren işletmelerin oranı, %92. E-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin internet satış gelirleri içerisindeki e-pazaryeri payı ise %81.
Raporun bulgularına göre tüketiciler de e-pazaryerlerini tercih etme eğilimi gösteriyor. İnternette reklam veya tanıtımını gördüğü bir ürünü öncelikle e-pazaryerlerinden satın alan tüketicilerin oranı, %70. E-ticaret kanal tercihinde e-pazaryerlerinin payı %91 olurken ayda en az 1 kez e-ticaret alışverişi yapan e-pazaryeri kullanıcılarının oranı, %60.
E-Ticaret, Ekonomik Kalkınmaya Katkıda Bulunuyor
E-ticaret faaliyetleri, desteklediği ekosistemle beraber Türkiye’nin ekonomik kalkınma vizyonuna da katkıda bulunuyor. Rapordan dikkat çekici bulgular şöyle:
• Yerel işletmelerden yapılan e-ticaret harcaması 216 milyar TL.
• E-ticaretin toplam gayri safi katma değer katkısı 253 milyar TL.
• E-ticaret toplam istihdama 1,9 milyon çalışanla katkıda bulunuyor.
• E-ticaretin Türkiye’de toplam vergi katkısı 56 milyar TL.
• E-ticaret bölgesel gayrisafi katma değerinin (GSKD) Türkiye bölgesel gayrisafi katma değerine oranı yüzde 5,6.
• E-ticaret destekli istihdamın Türkiye istihdamına oranı %7,2.
E-Ticaretle Dönüşen Sektörler
E-ticaretin ekonomik vizyona katkısının yanı sıra işletmelerin operasyonel ve dijital dönüşümler yaşamasına yaptığı katkı da raporda kendine yer buluyor.
• Lojistik ve Taşımacılık: Geleneksel lojistik sektöründe ciddi bir hacim artışı yaşanıyor ve mikro dağıtım gibi çeviklik ve teknoloji odaklı yeni değer önerileri gelişmeye başlıyor. 2020 yılında, tüm gönderiler içerisinde e-ticaretin payı, %60 olurken kargo sektöründe yaşanan istihdam artışı, %65.
• Ödeme Hizmetleri: Çevrimdışı ödemelerin yaygın olarak kullanıldığı ülkemizde e-ticaretin hızlı gelişimiyle beraber elektronik ödemeler de hızla yaygınlaşıyor ve benimseniyor. Kartlı ödemelerin toplam e-ticaret işlemleri içindeki payı, %61.
• Bilgi ve İletişim Teknolojileri: E-ticaret işletmelerin dijitalleşmesini hızlandırdı ve entegratör firmalar gibi yeni oyuncuların doğmasını sağladı. Bu segmentte 2015-2019 arasındaki yıllık cari bileşik büyüme oranı, %17. İnternet satışlarıyla dijital yetkinliklerini arttığını belirten işletmelerin oranı ise %81 oldu.